شاید به نظر شما نحوه کار موتورهای جستجو بسیار عجیب و جادویی باشد که تنها با نوشتن عبارت مورد نظر خود در قسمت مشخص شده در کمتر از دو ثانیه پاسخ‌‌تان را دریافت کنید. در واقع موتورهای جستجو برای کمک به افزایش اطلاعات و راحت‌تر کردن زندگی و کار انسان طراحی شده‌اند و به نوعی راهنمای شما در دنیای جادویی وب و اینترنت خواهند بود. از محبوب‌ترین موتورهای جستجو می‌توان به گوگل، بینگ و یاهو اشاره کرد. در چین هم موتور جستجو بایدو بسیار محبوب و همه گیر است. ما هر روزه بنا به نیاز خود از موتورهای جستجو استفاده می‌کنیم. شرکت‌های طراحی کننده موتورهای جستجو امروزه دارای قدرت قابل توجهی هستند و می‌توان گفت که دنیا را اداره می‌کنند. در واقع اگر دنیای وب و اینترنت را مانند یک کتابخانه خیلی خیلی بزرگ و بی انتها در نظر بگیرید، موتور جستجو به منزله راهنمای کتابخانه‌ای است که با سرعت بسیار بالا می‌داند هر چیز کجا قرار دارد و به راحتی آن را در اختیار شما می‌گذارد. موتورهای جستجو می‌توانند به تمام نیاز‌های شما پاسخ دهند و حتی گاهی زبان مخصوص خودشان را داشته باشند، برای مثال ممکن است بارها عبارت «Googling» را شنیده باشید. این عبارت یا کلمه پیش از به وجود آمدن گوگل وجود نداشته و برای هیچ کدام از موتورهای جستجو به جز گوگل استفاده نمی‌شود. زمانی که شما عبارت مورد نظرتان را از گوگل بپرسید و به شما جواب دهد، در حال پرسش و پاسخ با گوگل هستید و عبارت «Googling» در این زمینه استفاده می‌شود. ما اغلب به پاسخی که موتور جستجو می‌دهد اعتماد می‌کنیم، بدون این که به این فکر کرده باشیم که این نتایج چطور به دست آمده‌اند. اما واقعا موتورهای جستجو چطور کار می‌کنند؟
شما X می‌بینید و گوگل Y
وقتی شما به دنبال یافتن موضوعی در زمینه X هستید، گوگل یا سایر موتورهای جستجو دقیقا مثل شما به وب سایت‌ها نگاه نمی‌کنند. طراحان موتورهای جستجو، آنها را تا جای ممکن شبیه به رفتارهای انسانی ساخته‌اند و به گونه‌ای هستند که از رفتارهای مشابه انسان تقلید کنند، اما در پایان روز گوگل، یاهو یا بینگ فقط و فقط یک موتور جستجو و نرم افزار هستند و نمی‌توانند شکلی انسانی داشته باشند.
شاید شما به ظاهر زیبای یک سایت نگاه کنید که پر از تصاویر، فونت‌ها و دکمه‌های زیبا اما موتورهای جستجو در پشت این ظاهر زیبا و فریبنده نگاهی به پشت صحنه و کدهای استفاده شده در این سایت را بررسی می‌کنند. صفحات کد نویسی شده که به عنوان سند شناخته می‌شوند، به چشم انسان‌های عادی و کسانی که اطلاعاتی در زمینه کد نویسی ندارند، مانند زبانی ناشناخته و غریب است. اما موتورهای جستجو می‌توانند از این داده‌ها و اسناد استفاده کنند، تا بفهمند وب سایت درباره چه چیزی صحبت می‌کند و ارزش ان چقدر است.
با بررسی کد، موتورهای جستجو می‌توانند بین عناوین استفاده شده در متن‌ها، تغییر فونت‌های کوچک و بزرگ که باعث تمایز بخش‌های مختلف می‌شود را درک کنند. با استفاده از این کدها مشخص خواهد شد که کدام دکمه‌ها قابل کلیک کردن بوده یا کدام صفحات با هم مرتبط هستند. نحوه درک موتورهای جستجو مانند انسان‌ها نیست. آنها تصاویر یا متن‌ها را مانند انسان‌ها نمی‌بینیند یا درکی از زیبایی ندارند. در عوض موتورهای جستجو می‌توانند بر اساس کد نوشته شده تصویر یا متن را درک کنند.
از جستجو تا نمایش نتایج جستجو یا SERP
موتورهای جستجو با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته دائم در حال بهبود و تکامل هستند، این موتورها سه وظیفه اصلی دارند، خزیدن در محتوای وب سایت (crawling)، درست کردن یک نسخه و تحلیل محتوای وب سایت (indexing) و در نهایت نمایش نتایج مناسب بر اساس محتوای ایندکس شده (Data Retrieving).
۱. خزیدن در محتوای وب سایت (crawling)
زمانی که شما عبارت مورد نظرتان را در یکی از موتورهای جستجو می‌نویسید تازه کار پشت صحنه آغاز می‌شود، شاید برایتان کمتر از ۳ ثانیه تا نمایش نتایج جستجو طول بکشد اما جالب است بدانید که پشت صحنه این نتایج بسیار شلوغ است. به صورت خودکار برای هر نشان دادن نتایج هر جستجو، موتور جستجو بیش از ۳۰ میلیارد ربات یا همان عنکبوت را برای جمع آوری اطلاعات از همه سایت‌ها ارسال می‌کند. پیوندها و ارتباطات بین صفحات در وب، ربات را به سمت اطلاعات و مقصد بعدی منتقل می‌کند. این پروسه هرگز پایانی ندارد، نه تنها به این دلیل که روزانه وب سایت‌های جدیدی ساخته شده یا محتوای وب سایت‌های قبلی به روز می‌شود، بلکه به این دلیل که ربات‌ها به طور مداوم در حال خزیدن در میان وب سایت‌ها برای به روز رسانی اطلاعات، بررسی پیوندهای جدید و یافتن اطلاعات و محتوای جدید هستند. به همین دلیل است که شما با دانستن ساز و کار و عوامل موثر بر این ربات‌ها میتوانید به راحتی آنها را به سمت وب سایت خود هدایت کنید تا شما را در نتایج جستجو نشان دهند.
۲. درست کردن یک نسخه و تحلیل محتوای وب سایت (indexing)
اما بعد از جمع شدن این اطلاعات، موتور جستجو باید چه کاری را انجام دهد؟ بعد از گذشتن از مرحله اول، کار اصلی موتور جستجو شروع خواهد شد. موتور جستجو، به دقت بر اساس الگوریتم‌های تعیین شده، میلیاردها صفحه وب را در بانک اطلاعاتی خود سازماندهی می‌کند و مدام بر آنها نظارت دارد. این فهرست در مرکز داده‌های گسترده‌ای ذخیره خواهد شد که ربات‌های موتور جستجو می‌توانند به سرعت و خیلی راحت به ان‌ها دسترسی پیدا کنند و اطلاعات مربوط به سایت‌ها را به روز رسانی کرده یا اطلاعات مورد نظر کاربر را پیدا کنند و پاسخ را به اون نشان دهند.
۳. بازیابی داده‌ها و نمایش نتایج مناسب بر اساس محتوای ایندکس شده (Data Retrieving)
شاید با نحوه کار وظیفه سوم موتور جستجو بیشتر آشنا هستید و درک آن برایتان ملموس‌تر است. زمانی که یک کاربر پرسش یا عبارت مورد نظر خود را در موتور جستجو وارد می‌کند، موتور پایگاه داده وب سایت‌های خود را بررسی کرده و لیستی از صفحات مربوط به پرسش کاربر را به او نشان می‌دهد. علاوه بر این موتور جستجو بر اساس الگوریتم‌های مشخص شده داده‌ها را رتبه بندی می‌کند. جالب است که همه این‌ها در کمتر از یک ثانیه انجام می‌شود و به راحتی میتوانید در هرجای دنیا که باشید پاسخ هر سوال یا چیزی که نمی‌دانید را از یک موتور جستجو بپرسید و بعد در کمتر از یک ثانیه جادویی پاسخ جلوی شما خواهد بود.
در واقع وقتی شما به صورت آنلاین دنبال پیدا کردن چیزی هستید، گوگل یا سایر موتورهای جستجو همه وب سایت‌های موجود در جهان را بررسی نمی‌کنند، بلکه در حال پیدا کردن اطلاعات مورد نظر شما در کتابخانه یا فهرست وب سایت‌های خود هستند. در صورتی که وب سایت شما سئوی خیلی خوبی داشته باشد میتوانید مطمئن شوید که گوگل در هنگام بررسی اطلاعات و پایگاه وب سایت‌های خود، وب سایت شما را به عنوان یک نتیجه خوب و مرتبط با سوال کاربر به او نشان خواهد داد.
توجه داشته باشید که :
گوگل برای پاسخ دادن به یک سوال در دو صدم ثانیه از هزار کامپیوتر به صورت همزمان استفاده می‌کند. (منبع : Internet Live Stats)
هیچ کس نمی‌داند که موتورهای جستجو بر اساس چه الگورتیمی اقدام به رتبه بندی یا انتخاب وب سایت‌ها و قرار دادن آنها در پایگاه داده خود می‌کنند یا در نهایت بر اساس چه الگوریتمی سایت‌ها در صفحه نمایش جستجو نشان داده می‌شوند. در واقع گوگل و سایر موتورهای جستجو تلاش بسیار زیادی برای مخفی ماندن این الگوریتم دارند، زیرا اگر این الگوریتم جستجو آزادانه در اختیار دیگران قرار می‌گرفت یا افرادی غیر از کسانی که باید از موضوع باخبر باشند، درباره آن می‌دانستند، احتمالا وب مسترها به راحتی می‌توانستند سیستم را هک کرده و طوری آن را دستکاری کنند که وب سایت‌های خودشان در نتیجه جستجو رتبه اول داشته باشد. با وجود این واقعیت که کسی از الگوریتم جستجو و رتبه بندی خبر ندارد اما می‌توان عوامل موثر بر این رتبه بندی را دانست. چیزی که تاثیر مستقیم روی رتبه بندی سایت شما دارد، همان سئو است.
درک رتبه بندی
بودن در صفحه اول نتایج گوگل خوب است و بودن در میان سه نتیجه اول خیلی خوب است ولی در واقع تنها یک برنده واقعی وجود دارد؛ رتبه اول گوگل. جایی که شما میتوانید ۳۰ تا ۵۰ درصد از کاربران را به خود جذب کنید. محتوای وب سایت‌ها به صورت مداوم در حال تغییر است و این تغییرات موجب تغییر جایگاه آنها در نتایج گوگل خواهد شد. در نتیجه رسیدن به رتبه یک گوگل تنها شروع یک رقابت بزرگتر برای حفظ این جایگاه است.
گوگل بیش از ۲۰۰ پارامتر را برای رتبه بندی و تشخیص صلاحیت وب سایت شما برای قرار گیری در پایگاه داده‌هایش بررسی خواهد کرد. از اسکن نمایه‌ها تا در نظر گرفتن شهرت و محبوبیت سایت یا ارزش و کیفیت محتوای قرار داده شده در سایت، همه و همه بر الگوریتم رتبه بندی گوگل تاثیر می‌گذارند. بنابراین جای تعجبی ندارد که وب سایت‌های محبوب با آمار روزانه بازدید بالا، رتبه خیلی بهتری نسبت به سایتی بدون ترافیک و بازدید داشته باشند.
درست است که الگوریتم رتبه بندی همچنان مخفی است اما متخصصان عناصر موثر بر این رتبه بندی را در اختیار کاربران قرار داده‌اند که به مجموعه این عناصر همان سئو گفته می‌شود. مهم‌ترین عوامل موثر بر نتایج جستجو عبارتند از :
دامنه وب سایت یا همان Domain : منظور از دامنه وب سایت این است که آیا عبارت جستجو شده توسط کاربر در نام دامنه وب سایت قرار دارد یا خیر.
عناوین و توضیحات : آیا عبارت مورد نظر کاربر در عناوین یا توضیحات وب سایت وجود دارد؟
فرکانس کلمات کلیدی : چند بار کلمه کلیدی مورد نظر کاربر در محتوای وب سایت با ویژگی alt+text تکرار شده است؟
به روز رسانی : وب سایت به طور مرتب هر چند وقت یک بار به روز رسانی می‌شود؟
لینک دهی و ساخت نقشه : این وب سایت به چند وب سایت دیگر پیوند خورده است؟ ( قرار دادن منبع نوشته‌ها در پایان یک محتوا می‌تواند تاثیر مناسبی در زمینه پیوند دهی سایت شما با سایر سایت‌ها شود)
کیفیت پیوندها : سایت‌هایی که وب سایت اصلی به ان‌ها پیوند خورده است، چقدر معتبر هستند، آیا بیشتر جزء سایت‌های اسپم یا همان هرزنامه بوده یا سایتی حرفه‌ای و مفید هستند؟
آمار بازدید : چند نفر در صفحه نمایش نتایج جستجو روی وب سایت شما کلیک کرده و چه مدتی را در آن می‌گذرانند؟
نرخ بازدید منفی یا همان Bounce Rate : به بیان ساده بونس ریت یا بازدید منفی به آن معنا است که چند نفر روی وب سایت شما کلیک کرده و بلافاصله آن را ترک می‌کنند و در واقع برایشان بیهوده بوده، از جمله عوامل موثر بر این موضوع سرعت بارگذاری بسیار پایین و با تاخیر زیاد وب سایت است. بونس ریت بالا روی رتبه وب سایت شما تاثیر منفی خواهد گذاشت.
اعتبار نام برند : چند بار نام تجاری، کسب و کار یا نام سایت شما در سایر وب سایت‌ها و اخبار و رسانه ذکر شده است؟
رسانه‌های اجتماعی : چند بار وب سایت یا لینک‌های شما در سایر شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر یا اینستاگرام باز نشر شده است؟
این‌ها تنها نمونه‌های ساده‌ای مسائلی بود که گوگل برای رتبه بندی سایت شما مورد بررسی قرار می‌دهد. اما گوگل یا سایر موتورهای جستجو با استفاده از ترکیب این عوامل و موارد دیگر لیست پایگاه داده‌ای خود را آماده خواهند کرد که در نهایت به صورت صفحه نمایش نتایج جستجو یا همان SERP به کاربر نشان داده خواهد شد.
چرا لینک ها اهمیت دارند؟
شما نمی‌توانید موتورهای جستجو را فریب دهید و بهتر است بدانید که این موتورها همه سایت‌های موجود در وب را بررسی نمی‌کنند. بیش از یک میلیارد وب سایت در دنیای بزرگ اینترنت وجود دارد و ربات‌های موتور جستجو تمام تلاش خود را برای یافتن و فهرست بندی سایت‌ها انجام می‌دهند. اما هر روزه به شمار این سایت‌ها اضافه می‌شود. یکی از بهترین راهنماهای ربات‌ها برای پیدا کردن سایت شما استفاده از پیوندها است. در واقع وجود پیوند از سایت شما به یک سایت معتبر و مشهور که رتبه خوبی دارد، به منزله چراغ راهنمایی در دل شب برای ربات‌ها است. اگر وب سایت شما پیوندی با صفحات دیگر نداشته باشد، ربات‌ها خیلی سخت‌تر شما را پیدا خواهند کرد. برای این که مطمئن شوید وب سایت شما نادیده گرفته نمی‌شود، نقشه سایت خود را برای گوگل ارسال کنید. بهتر است از سایر سایت‌ها نیز به سایت خود پیوند ایجاد کنید. به چنین کاری بک لینک سازی یا backlinks گفته می‌شود و به شما کمک می‌کنند تا دیده شوید. به کمک بک لینک‌ها وب سایت زیبای شما از دید ربات‌های موتور جستجو پنهان نخواهد ماند.
تا این جای کاری درباره تعاریف اولیه سئو و نحوه کار موتورهای جستجو برای شما صحبت کردیم، اما کار اصلی از این جا شروع می‌شود، در مطالب آتی وبلاگ وبزی اصول بهینه سازی سئو و راه کارهای اصلی برای دیده شدن توسط موتورهای جستجو را به شما خواهیم گفت، پس بهتر است برای یک آموزش اساسی آماده شده و با ما همراه باشید.